Türk edebiyat’ının ilk natüralist ve ilk tezli romanı olarak kabul edilir. Tüccar Şevket Efendi, kızı Zehra’yı kâtibi Suphi ile evlendirir. Suphi’nin annesinin hizmetkâr olarak eve Sırrıcemal isminde güzel bir cariye alması Zehra’yı kıskançlık krizine sokar. Bu sırada Şevket Efendi ölür. Mağazanın yönetimi Suphi’ye kalır. Suphi karısından giderek soğur ve ayrılır, Sırrıcemal’le evlenir. Zehra öç almak için Rum dilberi Ürani’yi Suphi’yi baştan çıkarmak için görevlendirir. Suphi tuzağa düşer ve Sırrıcemal’i bu Rum güzeli uğruna terk eder. Sırrıcemal, terk edilmeyi sindiremeyip intihar eder. Zehra, mağazanın kâtibi Muhsin’le evlenir, mağazanın yönetimini de yeni kocası üstlenir.
Gelir deposu böylece kuruyan Suphi parasız kalır, sefil bir yaşam sürmeye adım atar, tulumbacı olur, yangınlara gider. Kendisini terk eden Ürani’yi ve onun yeni aşıkını öldürünce tutuklanır sadece suçu kanıtlanamasa da İstanbul’dan Trablusgarp’a sürülür. Yeni kocasını bir türlü sevemeyen Zehra eski kocasının başına gelenlerden üzülür; ayrıca yeni kocası ölünce acılar içinde yalnız kalır. Bigün sokakta yoksul ve yaşlı bir kadının düşüp öldüğüne şahit olur. Bu kadının Suphi’nin anası bulunduğunu anlayınca üzüntüsünden hastalanır ve kısa bir süre sonrasında ölür.
