[button-green url=”#” target=”_self” position=”center”]10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Yayınları Kitap Cevapları sayfa 14[/button-green]
1. Kurtuluş Savaşı’nı anlatan bir tarih kitabı mı yoksa bu savaşı konu alan bir roman mı daha çok ilginizi çeker? Düşüncelerinizi nedenleriyle söyleyiniz.
Cevap: Sorunun cevabı kişiden kişiye göre değişebilir. Bizim roman daha çok ilgimizi çeker. Çünkü tarih kitabında doğrudan bilgiler verilirken romanda olaylar kurmaca bir dünya içinde ilgi çekici, sanatlı bir üslupla anlatılır.
2. Edebiyatın tarihle nasıl bir ilişkisi olduğunu düşünüyorsunuz?
Cevap: Edebiyatın tarihle olan ilişkisi, edebiyatın kaynak ya da araç olarak kullanılmasıdır. Tarihi öğrenmek ve araştırmak için edebi kaynaklar da kullanılır.
[button-green=”” target=”” position=”center”]10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Yayınları Kitap Cevapları sayfa 15[/button-green]
1. Metinde geçen “ülkü” kelimesinin anlamını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cevap: Ülkü, amaç edinilen, ulaşılmak istenen erek, ideal demektir.
2. Okuduğunuz metindeki “Bir edebî eseri layıkıyla ve tarihî manâsıyla anlamak için, önce o devrin genel hayatını, yaşayış ve düşünüş tarzlarını, o devir insanlarının hayat ve evren hakkında neler bildiklerini öğrenmemiz gerekir.” görüşüne katılıyor musunuz? Neden?
Cevap: Evet katılıyorum, çünkü edebi eserler yazıldığı dönemin zihniyetini yansıtır, edebi eseri de tam manasıyla anlamak için devrin zihniyetini bilmemiz gerekir.
3. “Bir ‘şaheser’, neticede mutlaka toplumsal bir ülkünün ifadesidir.” cümlesini metinden hareketle açıklayınız.
Cevap: “Şaheser”ler ait olduğu toplumun duyuş, düşünüşün ve idealinin ifadesidir. Bunlar toplumun ortak duygu ve düşüncelerini yansıtır.
4. Okuduğunuz metnin konusunu belirleyiniz.
Cevap: Metnin konusu edebiyat ve tarih arasındaki ilişkidir.
5. Okuduğunuz metinde yazar ile anlatıcının aynı kişi olmasını neye bağlıyorsunuz?
Cevap: Metin öğretici metin olduğu için yazar ile anlatıcı aynı kişidir. Sanat metinlerinde örneğin roman ve hikayelerde anlatıcı kurmacadır.
6. Metindeki anlatım biçimi ve düşünceyi geliştirme yollarını belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Anlatım Biçimi➜ Açıklayıcı anlatım, öğretici anlatım
Düşünceyi Geliştirme Yolları➜ Benzetme, örneklendirme
7. Metinden yola çıkarak edebiyat-tarih ilişkisini yorumlayınız.
Cevap: Yöntem farklılıklarına rağmen edebiyatla tarih arasında sıkı bir ilişki vardır. İkisi de birbirinin ürün ve verilerini kullanır. Her edebi metnin içinde oluştuğu tarihi bir dönem vardır ve edebi metinlere bu dönemin özellikleri ve izleri yansır. Edebi metinlerin konusunu, yazıldığı dönemin olayları, sosyal ve siyasal yapısı, dünya görüşü oluşturur. Bu eserleri anlamak ve doğru yorumlayabilmek için o dönemin tarihini bilmek gerekir. Ayrıca kimi edebi eserler konusunu doğrudan tarihsel gerçeklerden alır, bu tür eserler de tarih bilimine yardımcı olur, kaynak oluşturur.
8. Metindeki ana düşünce ile yardımcı düşünceleri belirleyiniz. Belirlediğiniz cümleleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Ana Düşünce: Edebî değeri olan bir metni tam anlamıyla değerlendirebilmek için metni tarihteki yerine göre inceleme yapmak gerekir.
Yardımcı Düşünceler:Bir milletin edebiyatı milli ruhu ve milli hayatı yansıtır.
Edebiyat toplumun diğer kurumlarına bağlı ve onlarla uyumludur.
Cevap: Kelimelerdeki uzun ve kısa hecelere dikkat etmeliyiz. Uzun heceleri kısa, kısa heceleri uzun okumak telaffuz kusurudur.
2. Okuduğunuz parçada geçen “Hakikaten, bir milletin coğrafi çevresiyle, sonra dinî, iktisadî, hukukî, ahlâkî, sanatsal ve siyasi hayatıyla edebiyatı arasındaki bağlantılar o kadar açıktır ki bu konuda açıklama yapmayı bile fazla görüyoruz.” cümlesindeki altı çizili “ki”lerin ayrı ya da birleşik yazılma nedenini söyleyiniz.Cevap:”arasındaki” kelimesindeki “ki” sıfat yapma işlevi taşıdığı için bitişik; “açıktır ki” kelimesindeki “ki” ise bağlaç olduğu için ayrı yazılır.
Metnin Anlama ve Çözümleme
1. Okuduğunuz metinde geçen “Din, bireyi mukaddes duygu, ortak şuur ve vicdan etrafında birleştirir.” cümlesindeki altı çizili kelimelerin anlamlarını cümlenin bağlamından hareketle tahmin ediniz.Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cevap: Mukaddes: Kutsal Şuur: bilinç
Türklerin İslamiyeti kabulüyle doğal bir kültürel değişim yaşanmış, İslamiyet’in etkisiyle yeni bir dil anlayışı oluşmuş, yeni edebi eserler oluşturulmuştur.
4. Metinde düşünceyi geliştirme yollarından hangileri kullanılmıştır? Bunların tercih edilmesinin anlatım biçimine katkısını söyleyiniz.Cevap: Tanımlama, benzetme, karşılaştırma, örneklendirme… Metinde açıklayıcı anlatım biçimikullanıldığı için bu düşünceyi geliştirme yolları metinde anlatılanların daha iyi ifade edilmesine, açık ve anlaşılır olmasına katkı sağlıyor.
5. Metnin tema ve konusunu belirleyiniz.Cevap: Teması➜ din-edebiyat ilişkisi
6. Metnin üslubu ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.Cevap: Metin öğretici bir nitelik taşıdığı için nesnel bir tutumla açık, anlaşılır bir üslup kullanılmıştır.
7. Metinde anlatıcı ile yazarın aynı kişi olmasını neye bağlıyorsunuz? Açıklayınız.Cevap: Metnin öğretici olmasına
- Din estetik duyguyu besleyen önemli bir kaynaktır.
- İslamlaşmayla birlikte edebiyat ve din ilişkisi daha zengin bir nitelik kazanmıştır.
[button-green url=”#” target=”_self” position=”center”]10. Sınıf Türk Dili ve Edebiyatı MEB Yayınları Kitap Cevapları sayfa 20[/button-green]
1. Kütüphanelerde kitapların çeşitli ölçütlere göre gruplandırılması, bize ne gibi kolaylıklar sağlayabilir? Düşüncelerinizi belirtiniz.
Cevap: Aradığımız türdeki kitapları daha kolay bulabiliriz.
