10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 82 Cevabı
[alert-note]HAZIRLANIYOR[/alert-note]
1. İlkbaharın gelişiyle doğada nasıl bir değişim gözlemliyorsunuz? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
2. Sözlü Dönem’in şiirlerinde doğa ile ilgili ayrıntıların bulunması o dönemle ilgili size nasıl bir fikir vermektedir?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 83 Cevabı
1. Metnin 2 ve 3. dörtlüklerinde bahar hangi özellikleriyle anlatılmıştır? Açıklayınız.
Cevap:
2. Metnin dil ve anlatım özelliklerini göz önünde bulundurarak metinden, bugüne kadar değişmeden gelen kelimeleri bulunuz. Bu durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Cevap:
3. Okuduğunuz metin hangi şiir türünün örneğidir? Şiirdeki dizelerden örnekler vererek açıklayınız.
Cevap:
4. Verilen şiirin türü ile teması arasında nasıl bir ilişki vardır? Düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:
5. Metinde edebî sanatların çok az kullanılmasını neye bağlıyorsunuz?
Cevap:
6. Okuduğunuz metin, oluşturulduğu dönemin gerçekliğini yansıtmakta mıdır? Metinden hareketle örneklendiriniz.
Cevap:
7. Metinde ahengi sağlayan unsurları belirleyiniz. Belirlediğiniz unsurları aşağıdaki şemalara yazınız.
Nazım Birimi:
Ölçü:
Kafiye:
Redif:
Aliterasyon:
Aşağıdaki parçada verilen boşluklara, uygun noktalama işaretlerini yerleştiriniz.
Yağmur uzun süredir yağmaya devam ediyordu( ) Her yer yeterince ıslanmıştı tıpkı onun gibi( ) Yağmurlu havalarda şemsiye taşımayı sevmezdi( ) her şeyiyle doğanın içinde olmayı severdi( ) Doğayla bütünleşmek( ) onun umudunu yeşertirdi( ) ona yaşama sevinci aşılardı her zaman( ) Bu sefer de öyle olmuştu( ) Yağmur yine her şeyi yerli yerine koymuştu( ) umudunu( ) sevincini( ) neşesini( )
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 84 Cevabı
Aşağıda Ahmet Hamdi Tanpınar ile Ahmet Kutsi Tecer’in şiirlerinden parçalar verilmiştir. Bu parçaları şemalarda verilen başlıklara göre karşılaştırınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 85 Cevabı
1. Toplumda iz bırakmış kişilerin adını yaşatmak isteseniz neler yapmayı düşünürsünüz?
Cevap:
2. Bir toplumun düğün ve cenaze törenleri bize o toplumun hangi yönleriyle ilgili fikir verebilir? Düşüncelerinizi örneklendirerek açıklayınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 86 Cevabı
1. Metinde söyleyicinin “Alp Er Tonga öldü mü” şeklinde soruları yönelttiği kişi/kişiler kimler olabilir?
Cevap:
2. Metinde “felek” kavramının nasıl anlatıldığını metinden örneklerle açıklayınız. Bundan hareketle feleğin edebiyatımızdaki kullanımlarıyla ilgili çıkarımlarda bulununuz.
Cevap:
3. Metinden Alp Er Tonga’nın sevilen, sayılan birisi olduğu anlaşılmaktadır. Bu bölümlere dizelerden örnekler gösteriniz.
Cevap:
4. Verilen metinden açık ve örtük iletilere örnek olabilecek kullanımları aşağıdaki şemalara yazınız.
Açık İleti:
Örtük İleti:
5. Verilen metnin temasını bulunuz. Bu temayı dönemin sosyal gerçekliğiyle ilişkilendirebilir misiniz? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
6. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz? Şiire soru cümlesiyle başlanması, şiirin dil ve anlatımına nasıl bir katkı sağlamıştır?
Cevap:
7. Metinde bazı kelimelerin (beg > bey, kadgu > kaygı, emdi > şimdi, közi > gözü vb.) zaman içindeki değişimleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 87 Cevabı
8. Metinde ahengi sağlayan unsurları bulunuz. Bulduğunuz unsurları aşağıya çiziniz.
DİL BİLGİSİ
“Türkçe’nin inceliklerini keşifedebilmek, onun zengin anlatımını farkedebilmek ve büyülü Dünyasına girebilmek için kitaplarla daha çok içiçe olmalıyız.” cümlesindeki yazımı yanlış olan kelimelerin altını çiziniz.
Cevap:
2. Aşağıda verilen boşlukları uygun noktalama işaretleriyle tamamlayınız.
Bu sözlerin ardından Küçük Prens tilkinin yanına gitti( )
( ) Hoşça kal( ) ( ) dedi tilkiye( )
( ) Hoşça kal( ) ( ) dedi tilki( ) ( ) İşte sana vereceğim sır aslında çok basit( ) Doğrular yalnızca kalp gözüyle görülebilir( ) Asıl görülmesi gerekeni gözler göremez( ) ( )
Küçük Prens( ) unutmamak için tekrarladı( )
( ) Asıl görülmesi gerekeni gözler göremez( ) ( )
( ) Gülünü büyütmek için harcadığın zaman( ) onu senin için önemli kılıyor( ) ( ) dedi tilki( ) Küçük Prens unutmamak için tilkinin sözlerini tekrarladı( )
( ) Gülümü büyütmek için harcadığım zaman( ) ( )
( ) İnsanlar bu gerçeği unuttular( ) ( ) dedi tilki( ) ( ) Ama sen unutmamalısın( ) Evcilleştirdiğin canlıdan her zaman sorumlu olman gerekir( ) Dolayısıyla gülünden sen sorumlusun( ) ( )
Küçük Prens unutmamak için yineledi( )
( ) Gülümden ben sorumluyum( ) ( )
Cahit Sıtkı Tarancı’nın aşağıda bir parçası verilen Otuz Beş Yaş adlı şiirinin tamamını okuyunuz. Sagu ve okuduğunuz şiirin benzer ve farklı yönlerini sözlü olarak paylaşınız.
Yaş otuz beş! Yolun yarısı eder.
Dante gibi ortasındayız ömrün.
Delikanlı çağımızdaki cevher,
Yalvarmak, yakarmak nafile bugün,
Gözünün yaşına bakmadan gider.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 88 Cevabı
1. “Geçiş Dönemi” ifadesinden anladıklarınızı sözlü olarak açıklayınız.
Cevap:
2. Yeni bir fikre, ortama kolay alışabiliyor musunuz? Bununla ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 92 Cevabı
Okuduğunuz Geçiş Dönemi metin parçalarında anlatılanları birkaç cümleyle ifade ediniz.
Cevap:
Kutadgu Bilig’de baharın gelişiyle birlikte doğadaki değişim nasıl verilmiştir? Metinden örneklerle açıklayınız.
Cevap:
Divanu Lugati’t-Türk’ten alınan bölümde yazar, eseri yazma amacını nasıl açıklamıştır? Belirtiniz.
Cevap:
Divanu Lugati’t-Türk’ten alınan bölüme göre yazar, eserini nasıl oluşturmuş ve kaç bölüme ayırmıştır? Sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
Divan-ı Hikmet adlı eserden alınan bölümde Ahmet Yesevî 11, 12, 13 ve 14. yaşlarında duygu ve düşünce dünyasında meydana gelen değişimleri nasıl anlatmıştır? Açıklayınız.
Cevap:
Divan-ı Hikmet’te geçen “rahmet denizinin dolup taşması”, “toprak gibi olmak” sözleriyle ne anlatılmaktadır? Açıklayınız.
Cevap:
Divan-ı Hikmet’ten yola çıkarak sanatçı-eser ilişkisi için neler söyleyebilirsiniz?
Cevap:
Okuduğunuz metinlerde açık ve örtük iletilere örnekler bulunuz. Bulduğunuz örnekleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Açık İleti:
Örtük İleti:
Okuduğunuz metinlerde dönemin gerçekliğini yansıtan unsurları metinden örneklerle açıklayınız.
Cevap:
Metinlerin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söylenebilir? Sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
Atabetü’l-Hakayık’ta “bilgili olmak”, Divan-ı Hikmet’te “sabretmek” değerleri ön plana çıkarılmış; “kibirli olmak” olumsuz bir davranış olarak verilmiştir. Sizce bu davranışların toplumsal yaşantıda ne gibi bir rolü vardır? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
Okuduğunuz metinler şekil özellikleri yönüyle incelendiğinde nazım birimi ve ölçü konusunda henüz tam bir birlik sağlanamamasının nedenleri nelerdir? Açıklayınız.
Cevap:
Okuduğunuz Kutadgu Bilig metnini şekil özellikleri açısından inceleyip aşağıdaki şemalara yazınız.
Nazım Birimi:
Kafiye:
Ölçü:
Kafiye Örgüsü:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 93 Cevabı
1. Divanu Lugati’t-Türk’ten alınan bölümde geçen “Böylece her boyun dili bende en mükemmel şeklini buldu.” cümlesinde altı çizili bölüm bir isim tamlaması örneğidir. İsim tamlamalarında bir tamlayan bir de tamlanan olmak üzere iki unsur vardır. Altı çizili tamlamada “boyun” kelimesi tamlayan; “dili” kelimesi ise tamlanandır.
Buna göre Divanu Lugati’t-Türk’ten alınan bölümde isim tamlaması örnekleri bulunuz. Bulduğunuz örneklerin altını çiziniz.
Cevap:
2. Aşağıdaki metinde geçen noktalama işaretlerinin kullanım amaçlarını aşağıdaki şemalara yazınız.
Cevap:
Kaşgarlı Mahmut, Edip Ahmet Yükneki ve Hoca Ahmet Yesevi’nin biyografilerini araştırınız. Araştırma sonuçlarınızı kısaca yazıp sınıfta paylaşınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 94 Cevabı
1. Tasavvuf kelimesi, size neler çağrıştırmaktadır? Konuyla ilgili düşüncelerinizi sözlü olarak paylaşınız.
Cevap:
2. Mevlana’nın “Hamdım, piştim, yandım.” sözüyle ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 95 Cevabı
1. Şairin her iki dünyada da amacı nedir? Metinden hareketle cevaplayınız.
Cevap:
2. Metnin başlığı “ilahi” olmasaydı burada anlatılan aşkı beşerî bir aşk olarak algılar mıydınız? Nedenleriyle açıklayınız.
Cevap:
3. Metinde temayı en iyi yansıtan dizeleri bulup sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
4. Okuduğunuz metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 96 Cevabı
5. Şiirin yazıldığı dönemin (XIII-XIV. yüzyıl) siyasi, tarihî, sosyal, kültürel olaylarını göz önünde bulundurduğunuzda bunların şairi ve şiiri etkilediğini söyleyebilir misiniz? Düşüncelerinizi sözlü olarak paylaşınız.
Cevap:
6. Metinden yola çıkarak şair-eser ilişkisi için neler söyleyebilirsiniz?
Cevap:
7. Aşağıdaki dörtlüklerde geçen edebî sanatları bularak şemalara yazınız.
Aşkın şarabından içem
Mecnûn olup dağa düşem
Sensin dün ü gün endîşem
Bana seni gerek seni
Cevap:
Sûfilere sohbet gerek
Ahîlere ahret gerek
Mecnunlara Leylâ gerek
Bana seni gerek seni
Cevap:
8. Metinde ahengi sağlayan unsurları aşağıdaki şemalarda boş bırakılan yerlere yazınız.
Ölçü:
Kafiye:
Aliterasyon:
Asonans:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 97 Cevabı
1. Okuduğunuz İlahi adlı metinde geçen isim tamlamalarını bulup sözlü olarak belirtiniz.
Cevap:
2. Aşağıdaki dizelerde yer alan isim tamlamalarını bularak tamlamaların altını çiziniz.
ÇOBAN ÇEŞMESİ
“Derinden derine ırmaklar ağlar,
Uzaktan uzağa çoban çeşmesi,
Ey suyun sesinden anlayan bağlar,
Ne söyler şu dağa çoban çeşmesi?
Gönlünü Şîrîn’in aşkı sarınca
Yol almış hayatın ufuklarınca
O hızla dağları Ferhâd yarınca
Başlamış akmaya çoban çeşmesi…”
3. Aşağıdaki parçada yazımı yanlış kelimeleri bularak bu kelimelerin altını çiziniz.
İlk baharın ilk günleriydi; ansızın duyulan bir haber ortalığı bir birine katdı: Snowball hava karardıktan sonra gizlice çiftliğe geliyordu! Hayvanlar öylesine tedirgin olmuşlardıki, geceleri gözlerine uyuku girmiyordu. Söylenenlere bakılırsa, Snowball her gece karanlıkdan yararlanarak çiftliğe giriyor, yapmadığı uğursuzluk kalmıyordu. Tahılları çalıyor, süt kovalarını deviriyor, yumurtaları kırıyor, fidelikleri çiğneyip eziyor, meyva ağaçlarının kabuklarını kemiriyordu. Artık çiftlikde bir iş ters gitmeyegörsün, suç hemen Snowball’a yükleniyordu. Bir cam kırılsa yada bir oluk tıkansa, Snowball’ın gece gene çiftliğe geldiği, bu işi mutlaka onun yaptığı söyleniyordu. Bir gün anbarın anahtarı kaybolunca, bütün çiftlik Snowball’un anahtarı kuyuya attığı söylentisine inandı. İşin garibi, kaybolan anahtar un çuvalının altından çıktığında bile, hayvanlar bu söylentiye inanmaktan vaz geçmediler.”
İlahî aşkı konu edinen diğer tasavvuf sanatçılarını araştırınız. Bulduğunuz isimleri yazıp sınıfta paylaşınız.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 98 Cevabı
1. “Düşmanın attığı taş değil dostun attığı gül yaralar beni.” sözünden anladıklarınızı sınıfta sözlü olarak paylaşınız.
Cevap:
2. Türk kültüründe “ney” tasavvuf anlayışıyla özdeşleşmiştir. Buna benzer başka örnekler verebilir misiniz?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 99 Cevabı
1. Metne göre, Hak yolunda ilerleyen insanı yolundan döndürecek olan nedir?
Cevap:
2. Metinde “dost” olarak hitap edilen kimdir? Dizelerden örneklerle açıklayınız.
Cevap:
3. Metinde tasavvufla ilgili daha önce öğrendiğiniz hangi unsurlara rastlamaktasınız? Belirtiniz.
Cevap:
4. Metinde insan-ı kâmil olarak bilinen iki kişi kimdir?
Cevap:
5. Metnin temasını bulunuz.
Cevap:
6. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söylenebilir? Örneklerle açıklayınız.
Cevap:
7. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal ve kültürel unsurlarıyla ilgili hangi özellikler verilmiştir? Dizelerden örneklerle açıklayınız.
Cevap:
8. Metinde ahengin, hangi unsurlarla sağlandığını belirleyiniz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 100 Cevabı
1. Okuduğunuz dizelerde geçen “kıble-i cân, gayr-ı îman, şeyâtîn, sofî-i sâlûs” gibi kelimeleri telaffuz ederken nelere dikkat edersiniz?
Cevap:
2. Okuduğunuz metindeki “Pîrin hüsnüni severem” dizesinde geçen altı çizili bölüm belirtili isim tamlaması örneğidir. Belirtili isim tamlamalarında örnekte görüldüğü gibi tamlayan -ın (-in, -un, -ün), tamlanan ise -ı (-i, -u, -ü) eklerini alır.
Cevap:
3. Buna göre aşağıdaki dizelerde yer alan belirtili isim tamlamalarını bularak tamlamaların altını
çiziniz.
ORMAN
“Su değil, mevsimin havâsı akan,
Duyduğun yaprağın, dalın sesidir;
Suda yıldızların parıltısıdır
Bu karanlıkta bâzı bâzı çıkan…”
Cevap:
Aşağıda verilen dörtlükleri temaları yönüyle karşılaştırınız.
“Bâd-ı sabâ selâm söyle o yâre
Mübârek hâtırı hoş mudur nedir
Nideyim yitirdim bulamam çâre
Mestân elâ gözler yaş mıdır nedir”
Cevap:
“Bu dervişlik bir dilektir
Bilene büyük devlettir
Yensiz yakasız gömlektir
Giyemezsin demedim mi”
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 101 Cevabı
1. Sizce insanlar neden mâni söyleme ihtiyacı duymuşlardır? Duygu ve düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
2. Edebî eserlerin halk kültüründen izler taşıması o eseri nasıl etkiler?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 102 Cevabı
1. Yedekli mânide geçen “Kendin ettin kendine/Yana yana gez derler” dizelerindeki altı çizili kelime grubunun anlamını metnin bağlamından hareketle tahmin ediniz. Tahminlerinizi TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden kontrol ediniz.
Cevap:
2. Metinlerden hareketle hangi konularda mâni söylenebileceğini belirtiniz.
Cevap:
3. Metinler şekil özellikleri açısından değerlendirildiğinde neler söylenebilir?
Cevap:
4. Metinlerden yola çıkarak mânilerin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili çıkarımlarda bulununuz.
Cevap:
5. Mânilerin sosyal yaşamdaki yeriyle ilgili neler düşünüyorsunuz? Metinden yola çıkarak düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:
6. Metinlerde ahengi sağlayan unsurları bulunuz. Bulduğunuz unsurları aşağıdaki şemalara yazınız.
Kafiye:
Ölçü:
Kelime Tekrarı:
Aliterasyon:
Asonans:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 103 Cevabı
1. “Dünya malı, dünyada kalır.” atasözündeki altı çizili kelime grubu bir belirtisiz isim tamlaması örneğidir. Belirtisiz isim tamlamaları sadece tamlananın tamlama ekini -ı (-i, -u, -ü) aldığı tamlamalardır.
Buna göre aşağıdaki mânilerde geçen belirtisiz isim tamlamalarını bularak tamlamaların altını çiziniz.
Cevap:
Aşağıdaki mânilerin hangi tip mâni olduklarını verilen şemalara nedenleriyle yazınız.
Ağlarım çağlar gibi
Derdim var dağlar gibi
Ciğerden yaralıyım
Gülerim sağlar gibi
Her gelen bir gül ister
Sahipsiz bağlar gibi”
Cevap:
İnleyim dinle gönül
Dinleyim inle gönül
İmil imil yanalım
Senin derdinle gönül”
Cevap:
Almadan
Kokun aldım almadan
Bir de yüzün göreyim
Tanrı canım almadan”
Cevap:
Çevrenizdeki kişilere sorarak bir mâni derlemesi yapınız. Derlediğiniz mânileri yazıp sınıfta okuyunuz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 104 Cevabı
1. Sizce insan sevdiği kişiden ayrı düştüğünde, araya gurbet, ayrılık girdiğinde neler hisseder?
Cevap:
2. “Türkülerde tüter dağ dağ, yayla yayla/Köyümüz, köylümüz, memleketimiz” Bu dizelerde Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun türkülere yüklediği anlamla ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 105 Cevabı
1. Metinde söyleyici ile hitap edilen kişi arasındaki ilişkiyi dizelerden örneklerle belirtiniz.
Cevap:
2. Okuduğunuz metinde söyleyici, duygularını daha etkili anlatmak için nelerden yararlanmıştır? Dizelerden örnekler vererek açıklayınız.
Cevap:
3. Metinde bu dizeleri söyleyen kişinin yerinde siz olsaydınız neler yapardınız? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
4. Metnin temasını bulunuz. Ahenk unsurlarının temayı etkilediğini düşünüyor musunuz? Açıklayınız.
Cevap:
5. Okuduğunuz metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Cevap:
6. Metinden dönemin sosyal ve kültürel gerçekliğini yansıtan dizeler bulunuz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 106 Cevabı
7. Metinde ahengi sağlayan unsurları bulunuz. Bulduğunuz unsurları aşağıdaki şemaya yazınız.
Kafiye:
Ölçü:
Aliterasyon:
Asonans:
1. Okuduğunuz metinde geçen “Sılaya dönmeye yemin mi ettin” dizesindeki altı çizili kelimelerde yer alan “y” harfi kaynaştırma ünsüzüdür.
Buna göre, okuduğunuz metinde kaynaştırma ünsüzü alan kelimelerin altını çiziniz.
Cevap:
2. Aşağıdaki dizelerde tamlayan veya tamlananında kaynaştırma ünsüzü bulunan isim tamlamalarının altını çiziniz.
Cevap:
Türk halk edebiyatında kahramanlık, doğa, aşk konulu türküleri araştırınız. Sizi en çok hangi türkünün etkilediğini sınıfta nedenleriyle paylaşınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 107 Cevabı
1. Sevdiğiniz birisi gurbete gidecek olsa ayrılırken duyduğunuz üzüntüyü nasıl ifade edersiniz?
Cevap:
2. Şiirin ezgi ile söylenmesinin o şiire nasıl bir katkı sağlayacağını düşünüyorsunuz?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 109 Cevabı
1. Metnin ikinci dörtlüğünde geçen “karayı bağlamak” kelime grubuyla ne anlatılmaktadır?
Cevap:
2. Metinde söz konusu edilen sevgilinin özellikleri nelerdir? Dizelerden örnekler vererek açıklayınız.
Cevap:
3. Okuduğunuz metinde söyleyici kimdir? Kime, niçin seslenmektedir?
Cevap:
4. Metnin temasını en iyi yansıttığını düşündüğünüz dizeleri sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
5. Metinde açık ve örtük iletilere örnekler bulunuz.
Cevap:
6. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
Cevap:
7. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal ve kültürel yaşamına ait hangi unsurlar yer almaktadır?
Cevap:
8. Metinde ahengi sağlayan unsurlar nelerdir?
Cevap:
1. Okuduğunuz metinden isim tamlamalarına örnek bulup sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
2. Aşağıdaki dörtlükte kesme işaretinin kullanım amacını açıklayınız.
Karac’oğlan der ki ölüp ölünce
Ben de güzel sevdim kendi halımca
Varıp gurbet ile vâsıl olunca
Dostlardan haberim al melil melil
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 110 Cevabı
1. Osmanlı İmparatorluğu pek çok kültürü bünyesinde bulundururdu. Sizce bu kültür çeşitliliği dili, edebiyatı ve sosyal yaşantıyı nasıl etkilemiştir? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
2. “Yüksek zümre edebiyatı, saray edebiyatı, klasik edebiyat” kelime gruplarının size çağrıştırdıklarını söyleyiniz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 111 Cevabı
1. Metinde geçen âşık ve maşuk (sevgili) nasıl tasvir edilmiştir? Metinden hareketle aşağıdaki şemalara yazınız.
Aşık:
Maşuk:
2. Metinden alınan “Değüldüm men sana mâ’il sen etdün aklumı zâ’il/Mana ta’n eyleyen gâfil seni görgeç utanmaz mı” dizelerinde “sen ve gâfil” kelimeleriyle ifade edilen kimlerdir?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 112 Cevabı
3. Metnin temasını bulunuz. Metindeki ahenk unsurlarının temayı etkilediğini düşünüyor musunuz? Açıklayınız.
Cevap:
4. Metindeki açık ve örtük iletilerin metnin anlatımını nasıl etkilediğini örneklerle açıklayınız.
Cevap:
5. Sizce gazelin en güzel beyti hangisidir? Nedenleriyle açıklayınız.
Cevap:
6. Şiirde söz konusu edilen âşıkla şair aynı kişi midir? Düşüncelerinizi sözlü olarak belirtiniz.
Cevap:
7. Aşağıda verilen beyitlerde geçen edebî sanatları bularak şemalara yazınız.
Kamu bîmârına cânân devâ-yı derd ider ihsan Niçün kılmaz mana dermân meni bîmâr sanmaz mı
Cevap:
Şeb-i hicran yanar cânum töker kan çeşm-i giryânum Uyanır halkı efgânum kara bahtum uyanmaz mı
Cevap:
8. Şiirde ahengi sağlayan unsurları bulunuz. Bulduğunuz unsurları aşağıdaki şemalara yazınız.
Kafiye:
Ölçü:
Aliterasyon:
Kelime Tekrarı:
1. Okuduğunuz metinde geçen “cefâ, murâd, ruhsâr, ihsân” gibi kelimeleri doğru telaffuz etme çalışması yapınız.
Cevap:
2. Aşağıdaki parçada yer alan yay ayraç içindeki üç noktanın parçadaki kullanılma amacını söyleyiniz.
(…)
Altında mı üstünde midir cennet-i âlâ
El-hak bu ne hâlet bu ne hoş âb u havâdır
(…)
İnsaf değildir anı dünyâya değişmek
Gülzârların cennete teşbih hatâdır
(…)
Okuduğunuz metinlerden hareketle divan şiirindeki sevgili tipi ile halk şiirindeki sevgili tipini karşılaştırınız. Düşüncelerinizi sınıfta sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 113 Cevabı
1. Mevsimlerin, insanların duygu ve düşünce dünyasında farklı etkileri vardır. İlkbahar ve sonbahar mevsimlerinin sizde bıraktığı izlenimler nelerdir? Düşüncelerinizi sözlü olarak ifade ediniz.
Cevap:
2. Şiir; sanat yapmak için mi yoksa topluma seslenmek, toplumu etkilemek için mi yazılmalı? Düşüncelerinizi nedenleriyle paylaşınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 114 Cevabı
1. Metinde söz konusu mevsim, nasıl tasvir edilmektedir?
Cevap:
2. Söyleyici gazelin ikinci beytinde sonbaharın gelişini “Bağın ağaçları, dervişler gibi soyutlanma hırkasına girdiler. Sonbahar rüzgârı, çınarın ele benzeyen yapraklarını düşürdü.” şeklinde ifade etmiştir. Sizce bir halk şairi bu durumu nasıl anlatırdı?
Cevap:
3. Metnin temasını verilen dizelerden yola çıkarak bulunuz.
Cevap:
4. Metindeki açık ve örtük iletilere örnekler bulunuz. Bu iletilerin metnin dil ve anlatımını nasıl etkilediğini söyleyiniz.
Cevap:
5. Sizce gazelin en güzel beyti hangisidir? Nedenleriyle açıklayınız.
Cevap:
6. Aşağıda verilen beyitlerde geçen edebî sanatları bularak şemalara yazınız.
Her yaneden ayağına al tun akup gelür
Eşcâr-ı bağ himmet umar cûy bârdan
Cevap:
Bakî çemende hayli perîşân imiş varak
Benzer ki bir şikâyeti var rüzgârdan
Cevap:
7. Şairin duygu ve düşünce dünyası ile gazel arasında bir bağlantı kurulabilir mi? Açıklayınız.
Cevap:
8. Metinde ahenk, hangi unsurlarla sağlanmıştır?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 115 Cevabı
1. Okuduğunuz metinde düzeltme işareti hangi amaçla kullanılmıştır? Dizelerden örneklerle açıklayınız.
Cevap:
2. Aşağıda verilen atasözünde yer alan yay ayracın cümledeki kullanılma amacını söyleyiniz.
İnsan sözünden (ikrarından), hayvan yularından tutulur.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 116 Cevabı
1. Övmek, övülmek ve övünmek kavramlarıyla ilgili neler düşünüyorsunuz? Düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:
2. Bir sanatçıyı övmenin veya yermenin onun başarısına katkı sağlayabileceğini düşünüyor musunuz?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 120 Cevabı
1. Şair, Edirne şehrinin güzelliğini anlatırken hangi unsurlardan yararlanmıştır? Metinden örnek dizeler gösteriniz.
Cevap:
2. Metinde her beytin sonunda tekrarlanan “mıdır” soru edatı, metnin anlatımını nasıl etkilemiştir?
Cevap:
3. Metinde şair, I. Ahmed’i nasıl övmüştür? Metinden örneklerle söyleyiniz.
Cevap:
4. Metinde şairin, şairliğiyle ilgili açıklamalar yaptığı bölümleri gösteriniz.
Cevap:
5. Metnin temasını bularak temayı en iyi yansıtan dizeleri belirleyiniz.
Cevap:
6. Metinde çok sayıda mübalağa ve tezat sanatı kullanılmıştır. Siz de metinden bu sanatlara birkaç örnek bularak aşağıdaki şemalara yazınız.
Mübalağa:
Tezat:
7. Siz bir kaside yazmak isteseydiniz kime, nasıl yazardınız? Nedenini açıklayınız.
Cevap:
8. Şiirde ahengi sağlayan unsurları bulunuz. Bulduğunuz unsurları aşağıdaki şemaya yazınız.
Kafiye:
Ölçü:
Aliterasyon:
Kelime Tekrarı:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 121 Cevabı
1. Okuduğunuz metinde geçen “cennet-i a’lâ, şah-ı cihân-ârâ, bûstân-pîrâ” gibi ifadeleri doğru telaffuz etme çalışması yapınız.
Cevap:
2. “Sabah rüzgârının serinliği kendini yavaşça hissettirmeye başlamıştı.” cümlesinde geçen altı çizili kelime grubu bir zincirleme isim tamlaması örneğidir. Bu tamlama bir isim tamlamasının ikinci bir isim tamlaması kurmasıyla oluşur.
Buna göre, aşağıda verilen parçada geçen isim tamlamalarının altını çizip bu tamlamaların çeşitlerini söyleyiniz.
Okuduğunuz kasidenin bölümlerinde hangi konuların işlendiğini aşağıdaki şemaya yazarak metin üzerinde bu bölümleri gösteriniz.
Nesib (Teşbib):
Girizgâh:
Methiye:
Tegazzül:
Fahriye:
Tâc beyit:
Dua:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 122 Cevabı
1. Divan şiirinde “gül ile bülbül” kavramlarının neleri temsil ettiği ile ilgili düşüncelerinizi sözlü
olarak paylaşınız.
Cevap:
2. Halk edebiyatında olduğu gibi divan edebiyatında da ezgili söylenen türler vardır. Bu durumun
nedeni ile ilgili düşüncelerinizi paylaşınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 124 Cevabı
1. Metinde her bendin sonunda “Îyddir çık nâz ile seyrâna kurbân olduğum” dizesi tekrarlanmıştır. Bu durum metnin anlatımını nasıl etkilemiştir?
Cevap:
2. Metinde “hâke yeksân olmak, kurban olmak, gel hele” gibi halk diline ait söyleyişlerin yer alması, metnin dil ve anlatım özelliği ile ilgili neler düşündürmektedir?
Cevap:
3. Metinde sevgilinin fiziksel özellikleriyle ilgili neler verilmiştir?
Cevap:
4. Metinde açık ve örtük iletilere örnek bulunuz. Bulduğunuz örnekleri aşağıdaki şemalara yazınız.
Açık İleti:
Örtük İleti:
5. Söyleyici, metinde kime seslenmekte ve ondan ne yapmasını istemektedir? Metindeki dizelerden örneklerle açıklayınız.
Cevap:
6. Metinde anlatılanlardan yola çıkarak temayı bulunuz.
Cevap:
7. Metinden alınan “Sen açıl gül gibi zâr ile hezâr olsun Nedîm” dizesinde şair; sevgiliyi güle, kendisini de bülbüle benzeterek teşbih sanatı yapmıştır. Siz de metinde geçen diğer teşbihleri bulunuz.
Cevap:
8. Metnin şairi mahallileşme akımının (halk diliyle kelime ve deyimlerin ustaca kullanılması) temsilcisidir. Buna göre okuduğunuz şiirde bu akımın yansımaları var mıdır? Açıklayınız.
Cevap:
9. Okuduğunuz metnin dış yapı özelliklerini aşağıdaki şemalara yazınız.
Ölçü:
Redif:
Kafiye Düzeni:
Kafiye:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 125 Cevabı
1. Okuduğunuz metinde geçen “yârân, uşşâk, tâkat, tâk, âlem, müştâk, seyrân vb.” kelimelerini telaffuz ederken nelere dikkat etmek gerekir?
Cevap:
2. Metinde geçen “kurbân olmak, seyrân olmak …” birleşik kelimelerinin ayrı yazılmalarının nedenini söyleyerek metinden benzer örnekler bulunuz.
Cevap:
Nedim’in öncüsü olduğu mahallileşme akımı ile Nabi’nin öncülüğünü yaptığı hikemi tarzı araştırınız. İki tarzı karşılaştırıp karşılaştırma sonuçlarınızı sınıfta yazılı olarak paylaşınız.
Cevap:
Aşağıda verilen metin parçalarının hangi nazım biçimine ait olabileceğini şemalara yazınız.
“Şurda bir güzele meyil aldırdım
Cihan güzel olsa yoktur nazarda
Çünki dilber bende meylin yoğ idi
Niçün koydun beni âh ile zârda”
Cevap:
“Yâ Rab belâ-yı aşk ile kıl âşinâ beni
Bir dem belâ-yı aşkdan etme cüdâ beni
Az eyleme inâyetini ehl-i derdden
Yani ki çok belâlara kıl mübtelâ beni
Oldukça ben götürme belâdan irâdetim
Ben isterem belâyı çü ister belâ beni”
Cevap:
“Dere boyu saz olur
Gül açılır yaz olur
Ben yârime gül demem
Gülün ömrü az olur”
Cevap:
Allah adın zikr edelim evvelâ
Vâcib oldur cümle işde her kula
Allah adın her kim ol evvel ana
Her işi âsân ide Allah ana
Allah adı olsa her işin öni
Hergiz ebter olmaya anun sonı”
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 126 Cevabı
İncelediğiniz metinlerden ve yukarıda verilen bilgilerden hareketle mâni ve koşma yazınız. Mâni ve koşmayı yazarken dikkat edilmesi gereken bazı hususları hatırlatan aşağıdaki şemadan yararlanınız.
Günlük konuşma dili kullanınız.
Hece ölçülerine ve kafiyeye uygunluğuna dikkat ediniz.
Hangi konularda yazacağınıza karar veriniz.
Kelime tekrarlarına yer verebilirsiniz.
Cevap:
Yazdığınız şiirleri sınıfta sözlü olarak değerlendiriniz ve şiirleri çeşitli araç ve yöntemlerle (sınıf panosu, okul panosu, dergi, gazete, sosyal medya vb.) sergileyiniz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 128 Cevabı
Daha önce araştırmasını yapıp derlediğiniz mânileri konularına göre sınıflandırıp sınıfta okuyunuz. Şiir okurken aşağıdaki şemalarda yer alan bilgilerden yararlanınız.
Cevap:
Sınıftaki öğrenciler iki gruba ayrılır. Birinci grup halk şiiri nazım biçimlerinden (koşma, semai, varsağı, destan, türkü, mâni, ilahi, nefes vb.) oluşan bir şiir dinletisi sunarken; ikinci grup divan şiiri nazım biçimlerinden (gazel, kaside, şarkı, rubai, terkibibent vb.) oluşan bir şiir dinletisi sunar.
Cevap:
Yaptığınız sunumlardan sonra dinlediğiniz şiirlerin ahenk unsurları, ses akışları ve hissettirdikleri ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 128 Cevabı
Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere doğru kelimeyi/kelimeleri yazınız.
1. Koşuk nazım biçimi halk edebiyatında ……………….., divan edebiyatında ………………………olarak adlandırılır. Güzelleme,……………………………, koçaklama ve……………………………..koşma nazım biçimiyle
yazılan türlerdir.
2 ………………., halk edebiyatının en kısa nazım biçimidir.
3 ………………….ve…………………………….., Türklerin divan edebiyatına kazandırdıkları nazım biçimleridir.
4. Divan edebiyatı, İslamiyet etkisinde gelişen Türk edebiyatının bir kolu olup ………….. yüzyıldan
…………….yüzyıla kadar varlık göstermiş ve kendi içinde kuralları olan bir edebiyattır.
Aşağıda numaralar ile verilen şair isimlerini harf ile verilen eser isimleriyle eşleştirerek harfleri numaraların yanındaki yay ayraçların içine yazınız.
Şiir
1. Fuzuli ()
2. Kaygusuz Abdal ()
3. Baki ()
4. Hoca Ahmet Yesevi ()
5. Yunus Emre ()
6. Nef’i ()
Eser
a) Risaletü’n-Nushiyye
b) Siham-ı Kaza
c) Gevhernâme
ç) Divan-ı Hikmet
d) Beng ü Bade
e) Kanuni Mersiyesi
Aşağıdaki açık uçlu soruların cevabını ilgili alana yazınız.
6. Anonim halk edebiyatı nazım biçimlerindendir. Bu nazım biçiminde genellikle aşk, gurbet, ayrılık gibi konular işlenmektedir. Bent ve kavuştak olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. Kendine özgü bir ezgiyle söylenmektedir.
Yukarıda kısaca tanıtılan halk edebiyatı nazım biçiminin adını yazınız.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 129 Cevabı
7. I. Metin ve II. Metin parçalarını aşağıda verilen başlıklar doğrultusunda karşılaştırınız.
Nazım Birimi:
Ölçü:
Nazım Biçimi:
Dil ve Anlatım Özellikleri:
Ait Olduğu Şiir Anlayışı:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 130 Cevabı
Aşağıdaki kutucuklarda “ŞİİR” ünitesi ile ilgili 8-13. soruların cevapları bulunmaktadır. Buna göre kutucuklarda yer alan harfleri boş bırakılan yerlere yazarak soruları cevaplayınız. (Soruların birden fazla cevabı olabileceğini göz önünde bulundurunuz.)
8. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri halk edebiyatının ürünlerindendir?
Cevap:
9. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri divan edebiyatında kullanılan nazım biçimleridir?
Cevap:
10. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri İslâmiyet’in Kabulünden Önceki Türk Edebiyatı’nın Sözlü Dönemi’ne aittir?
Cevap:
11. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri anonim ve âşık halk edebiyatı ürünlerindendir?
Cevap:
12. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi ya da hangileri nakarat dizelere sahip bir nazım biçimidir?
Cevap:
13. Yukarıda harf ile gösterilen kutucuklardan hangisi Bâki’nin, Kanuni’nin ölümü üzerine yazdığı tanınmış eserinin türüdür?
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 131 Cevabı
14-17. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
14. Yukarıda okuduğunuz metnin gazel nazım biçimiyle yazıldığını metinden hareketle ispatlayınız.
Cevap:
15. Okuduğunuz gazeli, kaside nazım biçimiyle tema, dil ve anlatım özellikleri açısından karşılaştırıp karşılaştırma sonuçlarınızı aşağıya yazınız.
Cevap:
16. Okuduğunuz metindeki âşığın ruh hâlini dizelerden örnekler vererek açıklayınız.
Cevap:
17. Metinden açık ve örtük iletilere örnekler bulunuz.
Cevap:
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 132 Cevabı
18. I. Divan edebiyatı ürünlerinde somut konular işlenmiştir.
II. Divan edebiyatı ürünlerinde ağır bir dil kullanılırken halk edebiyatı ürünlerinde sade bir dil kullanılmıştır.
III. Halk edebiyatı sanatçılarının bazıları aruzla da eserler vermiştir.
IV. Halk edebiyatı ile divan edebiyatında bazı mazmunlar ortak kullanılmıştır.
V. Halk edebiyatı, divan edebiyatı sona erdikten sonra ortaya çıkmıştır.
Yukarıda divan edebiyatı ve halk edebiyatıyla ilgili verilen numaralandırılmış ifadelerden hangi ikisi yanlıştır?
A) I ve II
B) I ve V
C) II ve III
D) II ve IV
E) IV ve V
19.
Köroğlu’yum medhim merde yeğine
Koç yiğit değişmez cengi düğüne
Sere serpe gider düşman önüne
Ölümü karşılar meydan içinde
Verilen dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Şiirin son dörtlüğünden alınmıştır.
B) Halk şiiri geleneği doğrultusunda yazılmıştır.
C) Ses benzerlikleri vardır.
D) 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
E) Anonim halk edebiyatı ürünlerinden bir örnektir.
20. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili bölümlerin hangisi isim tamlaması değildir?
A) Eserlerinde tabiat tasvirlerini çok canlı anlatırdı.
B) Okuduğu şiirin dünyasına hemen de kaptırmıştı kendini.
C) Hikâyenin olay örgüsünü yazmaya çalışıyordu.
D) Romandaki kahramanların ruh hâlleri onu etkilemişti.
E) Elindeki kalın kitabı akşamdan beri bitirmeye çalışıyordu.
21. Fuzuli; konuşma dilinin kısa cümle, devrik cümle, soru cümlesi kullanımından yararlanmıştır. Ayrıca şiirlerinde konuşma dilinin seslenme kelimelerini, deyimleri, vurgu ve tonlamasını kullanmıştır. Şiir dilinde anlam ve ses yönünden iyi düzenlenmiş kelime kullanımıyla sağlanan yoğun anlatımdan yararlanmıştır. Etkileyiciliği sağlayan tekrarlara ve tezatlı kullanımlara yer vermiştir. Özellikle söz tekrarlarından şiirde ahengi sağlamakta yararlanmıştır. Şiirlerinin yaşayabilmiş olmasında da dili içten, sade ve ustaca kullanmasının payı vardır. Onun alçakgönüllü, iddiasız anlatımı şiirlerini yalnız günümüze taşımakla kalmamış aynı zamanda şiirlerinin etki alanını genişletmiştir.
Yukarıdaki paragrafta Fuzuli’yle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Eserlerinde konuşma dilinin cümle yapısından yararlanmıştır.
B) Eserlerinde yoğun bir anlatım söz konusudur.
C) Eserlerinde tekrarlar ve tezatlı kullanımlar, etkileyiciliği sağlayan unsurlardandır.
D) Şiirlerinin yaşayabilmiş olmasında dili kullanmadaki başarısının yanı sıra hayal gücünün de etkisi vardır.
E) Onun anlatımındaki alçakgönüllülük, şiirlerinin etki alanını da genişletmiştir.
10. Sınıf Meb Yayınları Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı Sayfa 133 Cevabı
22. Aşk ehline derman sordum alemde Ne Eflâtun bilir ne Lokman yazar
Yukarıdaki dizelerle
I. kalır matemde
II. erbâbı aşk olan
III. perişan yazar
IV. anların ahvalin
sözlerinin tümü kullanılarak çapraz kafiye düzeninde anlamlı bir dörtlük kurulmak istenirse aşağıdaki kullanımlardan hangisi son iki dizeyi oluşturur?
A) I, II, III, IV
B) I, III, IV, I
C) II, I, IV, III
D) III, IV, I, II
E) IV, I, II, III
23. Uzaktır seçilmiyor
Gönüldür geçilmiyor
Gönül bir top ibrişim
Dolaşmış açılmıyor
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Rediflere yer verilmiştir.
B) 7’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
C) Âşık edebiyatı nazım biçimlerindendir.
D) Söz sanatına yer verilmiştir.
E) Kafiye düzeni “aaxa”dır.
24. Okuduğum her şiirden aynı tadı alamam. Bir şiirin söz sanatlarının, mecazlarının zenginliği o şiirden alınacak tatla özdeştir. Daha ilk dizeden başlayarak söz sanatlarını görebilmeliyim. Şiiri okurken söz sanatlarını da her yönüyle anlayabilmeliyim. O yüzden sade, anlaşılır bir dildir benim tercihim. Divan edebiyatı ve halk edebiyatından hoşlansam da kitaplığımın ilk rafında belirttiğim özelliklerdeki şiirlere yer veririm.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki gibi düşünen birinin kitaplığının ilk rafından seçilmiş olabilir?
A) Tûtî-i mu’cize-gûyem ne desem laf değil Çerh ile söyleşemem âyînesi saf değil
B) Davranın halaya durun koçaklar İşte baş, işte davul, işte meydan
C) Aşiyân-ı murg-i dil zülf-i perişânındadır Kande olsan ey perî gönlüm senin yanındadır
D) Bir ayna parçasından başka beni kim anlar, Bir mum gibi erirken bu bitmeyen düğünde
E) Bazen ayak sesleri duyarım dört yanımda, Bakarım, masmavi, levent bir umut.
25. Bu edebiyat, Türk halk edebiyatının bir koludur. Bu edebiyatta az da olsa Arapça ve Farsça kelimelere yer verilir. Allah ve insan sevgisini yoğun işleyen bu edebiyat XIII. yy.da başlamıştır.
Aşağıdakilerden hangisi yukarıda bahsedilen edebiyatla ilgili eser vermiş sanatçılardan biridir?
A) Yunus Emre
B) Baki
C) Şeyhi
D) Karacaoğlan
E) Nedim
